Հարավկովկասյան տարածաշրջանի վերաբերյալ ուշագրավ հոդված է հրապարակել ամերիկյան հեղինակավոր The American Interest պարբերականը: Հոդվածագիրներ Դենիս Կորբոյը, Վիլյամ Քորթնին, Ռիչարդ Կոզլարիչը և Քենեթ Յալովիցը, վերլուծելով Անդրկովկասում կատարվող զարգացումները, կարծիք են հայտնում, որ մեր տարածաշրջանի նշանակությունը միջազգային ասպարեզում գնալով նվազում է, ինչի պատճառը գոյություն ունեցող հակամարտությունները (ղարաբաղյան, աբխազական և հարավօսական) և կառավարման կոռումպացված հակամարգերն են: Իրավիճակը շտկելու ուղին, ըստ վերլուծաբանների, ժողովրդավարական բարեփոխումների ուղով ընթանալն ու հակամարտությունները լուծելու ուղղությամբ քայլեր ձեռնարկելն է...

Հրապարակման բովանդակությունը թարգմանաբար ներկայացնում ենք  ամբողջությամբ.

Էթնիկ հակամարտությունների և պետական կառավարման արատավոր համակարգերի պատճառով թուլացած հարավկովկասյան երկրները (Հայաստան, Ադրբեջան, Վրաստան) կորցնում են իրենց նշանակությունը միջազգային ասպարեզում: Իսկ արևմտյան երկրները, մտահոգ լինելով իրենց տնտեսական խնդիրներով և Մերձավոր և Հեռավոր Արևելքում առկա ճգնաժամերով, մոռանում են այս տարածաշրջանի  մասին: Արևմուտքի աջակցությունը ստանալու համար (որի կարիքը երեք երկրներն էլ զգում են) հարավկովկասյան երկրները պետք է բարեփոխումներ իրականացնեն և նվազեցնեն տարածաշրջանում առկա լարվածությունը:

20 տարի առաջ Լեռնային Ղարաբաղի (գտնվում էր Ադրբեջանի կազմում: Բնակչության մեծ մասը հայեր էին) համար Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև տեղի ունեցած պատերազմի հետևանքով հարյուր հազարավոր մարդիկ փախստական դարձան…: Չնայած 1994թ-ին կնքված զինադադարի մասին համաձայնագրին՝ այստեղ ժամանակ առ ժամանակ փոխհրաձգություն է տեղի ունենում: Միջազգային միջնորդական ջանքերի ձախողումներին զուգահեռ՝ էներգակիրներով հարուստ Ադրբեջանն օտար երկրներից գնված սպառազինությունների հաշվին ընդլայնում է իր ռազմական ներուժը՝ երբեմն էլ գերագնահատելով իր հնարավորությունները: Հայաստանն էլ կարող է «պարծենալ Ռուսասատանի հետ կնքած՝ անվտանգությունն ապահովելու մասին համաձայնագրով և իր տարածքում ռուսական ռազմաբազայի առկայությամբ: Հայաստանն էլ, ըստ էության, մեկուսացված վիճակում է, և այն ևս շատ առումներով գերագնահատում է իր հնարավորությունները: 2008 թ-ին ռուսական զորքերի կողմից Աբխազիայի, Հարավային Օսիայի և հարակից մի շարք շրջանների (Վրաստանում) բռնազավթումն ավարտվեց փխրուն խաղաղության մասին համաձայնագրով: Բացի այդ, տարածաշրջանային անվտանգությանը սպառնում են նաև Ադրբեջանում կոռումպացված իշխանությունը և անկարգությունները, ինչպես նաև Հայաստանում և Վրաստանում պետական մարմինների անկայունությունը:

Այդուհանդերձ, տարածաշրջանը դրական կողմեր էլ ունի: Հարավային Կովկասը կարևոր երթուղի է՝ մերձկասպյան տարածաշրջանից նավթն ու գազը համաշխարհային շուկա հասցնելու համար: Այն ցամաքային տրանսպորտային հանգույց է, որ կապ է հաստատում Եվրոպայի, միջերկրածովյան երկրների, Կենտրոնական Ասիայի և Չինաստանի հետ:

Ադրբեջանը էներգակիրների խոշոր արտադրող և արտահանող է, իսկ Կասպից ծովի ավազանի ռեսուրսները կարևոր են Ռուսաստանից Եվրոպայի էներգետիկ կախվածությունը նվազեցնելու համար:

Այդունահանդերձ, հաշվի առնելով որոշ միտումներ, Հարավային Կովկասի տարածաշրջանային նշանակությունը նվազում է ժամանակի ընթացքում: Համաշախահային առևտրում Ադրբեջանի մասնաբաժինը նվազում է, քանի որ աշխարհի այլ տարածաշրջաններում ակտիվ կերպով զարգանում են նոր հեղափոխական տեխնոլոգիաները, որոնք ուղղված են արդյունահանման ծավալների մեծացմանը: Չնայած Մետաքսի ճանապարհի դերն Աֆղանստանում ՆԱՏՕ-ի ուժերին աջակցելու հարցում կարևոր է, այդուհանդերձ երբ զորքերն Աֆղանստանից դուրս բերվեն, ապա տարածաշրջանի հանդեպ հետաքրքրությունը նվազելու է:

Փետրվարին Հայաստանի նախագահ Սերժ Սարգսյանը վերընտրվեց նախագահի պաշտոնում, երկրում, սակայն, սկսվեցին բողոքի ակցիաներ, քաղաքական վիճակն անկայունացավ, կոռուպցիան ծաղկեց:

Ադրբեջանի և Թուրթիայի կողմից շրջափակման պայմաններում Հայաստանը լացացնում է իր հարաբերություններն Իրանի հետ: Երկրի կրթված բնակչությունը չի ստանում իր ներուժին և որակավորմանը համարժեք աշխատավարձ:

Համաշխարհային բանկի տվյալներով՝ մեկ շնչին բաժին ընկնող միջին եկամուտը ըստ գնողունակության համարժեքության ընդամենը 6100 դոլար է:

Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի ավտորիտար վարչակարգի պատճառով դժգհությունները գնալով աճում են: Մարտի 10-ին իշխանությունները ջրցան մեքենաների և ռետինի գնդակների միջոցով ցրեցին չարտոնված ակցիան Բաքվում: Նավթի և գազի արտահանումից ստացվող եկամուտների հաշվին երկրում միջին եկամուտը կազմում է 8960 դոլար, սակայն հումքի արդյունման ծավալներն ավելանում են, արտահանմանը՝ նվազում: Ընթացիկ տարում նախատեսված նախագահական ընտրությունները կանցկացվեն իշխող վարչակարգի վերահսկողության ներքո և ամենայն հավանականությամբ կարձանագրվի Ալիևի հերթական հաղթանակը:

Աղբյուրը`http://www.tert.am/am/news/2013/06/04/american-interest/

http://oratert.do.am