Իրանն աննախադեպ սեքսուալ հեղափոխության շեմին է: Կարո՞ղ է արդյոք դա վերջապես տապալել ռեժիմը, հարցադրում է անում ամերիկյան Foreign Policy-ն՝ Իրանում նախագահական ընտրություններին ընդառաջ իր «Էրոտիկ հանրապետություն» անդրադարձում:

Երբ ասում են Իրան, ի՞նչ եք պատկերացնում. այաթոլաներ, կրոնական մոլեռանդություն, գլխաշորով կանանց: Իսկ սեքսուալ հեղափոխությո՞ւն: Վերջին 30 տարիներին, մինչև արևմտյան ԶԼՄ-ներն այդ երկրի արմատական քաղաքականությունն են ներկայացրել, բուն երկրում արմատական սոցիալական և մշակութային տրանսֆորմացիա է տեղի ունեցել:

Սեքսուալ հեղափոխության նախադրյալների առումով ամեն ինչ այնքան է փոխվել, որ իրանական սփյուռքի ներկայացուցիչները շոկի են ենթարկվում՝ հայրենիք այցելելով: Նրանք գտնում են, որ այդ առումով Իրանը շարժվում է անգամ ԱՄՆ-ի և ՄԲ-ի հետքերով:

Ասվածը ինչ-որ առումով հաստատվում է պաշտոնական տվյալներով: Վերջին 2 տասնամյակում Իրանում գրանցվել է մարդկության պատմության ամենամեծ բեղունության անկումը, այն դեպքում, երբ իրանցիների կեսը միջինը 35 տարեկան է: Ծնունդների նվազումը, օրինակ, վկայում է, որ այդ երկրում ավելի լայն տեղ ունեն հղիության կանխման միջոցները: Աղբյուրը դա գնահատում է ընտանիքի ավանդական դերի անկում:

Տղամարդկանց համար ամուսնանալու միջին տարիքը 20-ից հասել է 28-ի, կանանց դեպքում՝ 24-30-ի. 5 տարով ավելի, քան մեկ տասնամյակ առաջ: Ընդ որում՝ պաշտոնական տվայլներով ամուսնացած չէ ամուսնական տարիքում գտնվողների 40 տոկոսը: Կտրուկ աճել է նաև ամուսնալուծությունների թիվը, 50 հազար 2000-ին և 150 հազար՝ 2010-ին: Թեհրանում այդ ցուցանիշը գրեթե հավասար է բրիտանականին՝ 42 տոկոս:

Ամուսնության և ամուսնալուծության հանդեպ փոփոխվող մոտեցումները համընկել են այն կտրուկ փոփոխության հետ, որով իրանցիները վերաբերում են կապերին և սեքսին: 2008-ի մի զեկույցի համաձայն իրանցի տղամարդկանց մեկը խոստովանել է նախամուսնական առնվազն 1 կապ հակառակ սեռի հետ: Դրանց 13 տոկոսն ավարտվել է հղիությամբ և աբորտով՝ թիվ, որ մեկ տասնամյակ առաջ չլսված-չտեսնված էր:

Վերջին 2 տասնամյակում ծավալվել է ընդհատակյա սեքս ոլորտը: 1990-ականներին քաղաքներում և մանավանդ Թեհրանում մարմնավաճառներին ստիպում էին ընդհատակում աշխատել: Այժմ սեքս ոլորտի աշխատակիցները այլևս «անտեսանելի» չեն. շատ քաղաքներում նրանք կանգնում և աշխատում են կոնկրետ փողոցներում: 10 տարի առաջ միայն Թեհրանում 85 000 մարմնավաճառ էր հաշվվում: Այսօր իրանցի մարմնավաճառների 10-12 տոկոսը ամուսնացած է: Սա զարմանալի է, եթե հաշվի ենք առնում, որ Իրանում դաժանորեն պատժում են արտամուսնական սեքսի համար:

Սակայն ավելի զարմանալի է այն, որ Իրանում ոչ բոլոր մարմնավաճառներն են կանայք: Միջին տարիքի հարուստ, ինչպես նաև՝ երիտասարդ և կրթված կանայք օգտվում են տղամարդ մարմնավաճառների ծառայություններից:

Աղբյուրը նկատում է, որ սխալ կլինի կարծել, թե Իրանի ավանդական արժեքները հօդս են ցնդել՝ մանավանդ գյուղերում, սակայն նույնքան սխալ կլինի կարծել, թե սեքսուալ ազատականացումը միայն քաղաքներին է վերաբերել:

Սեքսի հանդեպ վերաբերմունքի փոփոխության պատճառներ են նշվում տնտեսական գործոնները, ուրբանիզացիան, հեռահաղորդակցության նոր միջոցները, բարձրագույն կրթությամբ իգական բնակչության ի հայտ գալը: Նույն գործոնները դեր ունեն նաև տարածաշրջանի այլ երկրներում:

1979-ին իշխանության գալով՝ այաթոլաները փորձեցին «կոլեկտիվ բարոյականության» պետություն ստեղծել, սակայն իսլամական իրավունքը չի կարգավորում անձնական կյանքը, և այժմ՝ 34 տարի անց, այաթոլաները չեն կարողացել ուտոպիստական պետություն ստեղծել: Իսկ «ռեժիմը» պայքարում է քաղաքական և տնտեսական ճգնաժամերի դեմ:

Այս անհարմար ճշմարտությունը չի կորել Իրանի երիտասարդների շրջանում, որոնց մոտ փոփոխվող սեռական սովորույթները պասիվ դիմադրության ձև են դարձել: Դանդաղ բայց հաստատուն քայլերով Իրանի սեքսուալ հեղափոխությունը հյուծում է գաղափարախոսական ջանքերը:

Աղբյուրը`http://www.tert.am/am/news/2013/05/30/erotic-state-fp/ 

http://oratert.do.am